Basın İş Sendikası Torba Yasa TBMM’den Geçti Emekçilerin Hakları Budandı

Basın İş Sendikası Torba Yasa TBMM’den Geçti Emekçilerin Hakları Budandı, Basın İş Sendikası Torba Yasa TBMM’den Geçti, Stajyer Sömürüsünün Önü Açıldı, İşsizlik Sigortası Fonu’na Bir Kez Daha El Uzatıldı, İşverene Sigorta Prim Desteği Getirildi, Memura Sürgün Yolu Açıldı, 4-C Statüsünün Yaygınlaştırılmasının Önü Açıldı, Özel Sektör Destekli Kadrolaşmanın Yolu Açıldı, 52 bin İşçi Sürgün Edilecek Sendika ve Sözleşme Hakları Ellerinden Alınacak, Kısmi Süreyle Çalışanlara Genel Sağlık Sigortası Primlerini Tamamlama Yükümlülüğü Getirildi Silikozis Hastalarına Malulen Emeklilik Hakkı Verildi, Sözleşmelilere Grevsiz Sendika Hakkı Verildi, Sendikaların Yetki Tespitinde, 30 Haziran 2011 Tarihli İstatistikler Dikkate Alınacak

Torba Yasa TBMM’den Geçti

EMEKÇİLERİN HAKLARI BUDANDI

Kamuoyunda Torba Yasa Tasarısı olarak adlandırılan “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde  Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” sendikaların ve emek örgütlerinin tüm itirazlarına karşın, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Vergi ve sosyal güvenlik prim alacaklarının yeniden yapılandırılmasını ve çalışma hayatına ilişkin düzenlemeleri içeren torba yasa tasarısının yasalaşması yaklaşık 2,5 ay sürdü. 29 Kasım 2010 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunulan 113 maddelik tasarı; 2 Aralık günü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na gönderildi. Buradan 3 Aralık 2010 tarihinde alt komisyona sevk edildi. Alt komisyondaki tasarı üzerindeki görüşmeler; 13 gün gibi kısa bir sürede tamamlandı. Bu süreçte tasarıda bazı değişiklikler yapıldı, yeni maddeler ekledi. Yapılan değişikliklerle birlikte oluşturulan tasarı; 28 Aralık 2010 tarihinde Plan ve Bütçe Komisyonu’na  yeniden getirildi ve buradaki görüşmeler hızlı bir şekilde tamamlandı.  Madde sayısı 113'den, 10'u geçici olmak üzere 234'e ulaşan tasarının TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerine 26 Ocak’ta başlandı ve 13 Şubat 2011 tarihinde tamamlandı.

Ulusal İstihdam Stratejisi Belgesi’nin sessiz sedasız yerleştirildiği torba yasa; gençlerin, işçilerin, kamu emekçilerinin, işsizlerin yer aldığı geniş bir kesim için pek çok olumsuz düzenleme içermektedir. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen torba yasayla getirilen önemli düzenlemeler şöyle sıralanabilir:

Stajyer Sömürüsünün Önü Açıldı

• Meslek liselerinde eğitim gören öğrencilerin staj yapabilecekleri işyerlerinin sayısı; Türkiye’deki toplam işletmelerin yüzde 93’ünü kapsayacak şekilde arttırıldı. Daha önce 20’den fazla işçi çalıştırılan yerlerde staj yapabilen öğrenciler, bu yasa ile birlikte 10’dan fazla işçi çalıştırılan yerlerde de staj yapabilecek. 18 yaşını bitiren stajyerlerin ücretleri ise asgari ücretin üçte ikisinden üçte birine düşürüldü. Bu düzenlemeler ile ucuz işgücü olarak görülen meslek lisesi öğrencileri, çıraklarla aynı kapsama alındı ve stajyer olarak sömürülmelerinin önü açıldı.

İşsizlik Sigortası Fonu’na Bir Kez Daha El Uzatıldı

• Bu tasarı ile çalışanların işsiz kaldıkları zaman tek güvenceleri olan ve zaten yıllardır amacı dışında kullanılan işsizlik sigorta fonu; krizin zararlarının çıkartılabileceği bir kaynak haline getirildi. İşverenlerin, işsizlik fonundan yararlanmasının kapsamını genişletmek amacıyla; kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanı genişletilerek, ödenek miktarı yeniden düzenlendi. Buna göre, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz nedeniyle haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, işyerinin faaliyetinin kısmen veya geçici olarak durdurulması hallerinde iş yerinde 3 ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilecek. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak olan kısa çalışma ödeneği, günlük brüt ücretin yüzde 60’ı oranında olacak. Miktar, asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, kısa çalışma ödeneğinin süresini 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacak.
• İşsizlik Sigortası Fonu’nun bir önceki yıl prim gelirlerinin yüzde 30'u, istihdamı artırmaya yönelik politika ve tedbirleri uygulamak, istihdamı koruyucu tedbirler almak, işe yerleştirme ve danışmanlık hizmetleri temin etmek amacıyla kullanılabilecek. Bakanlar Kurulu, bu oranı yarı oranında artırabilecek.

İşverene Sigorta Prim Desteği Getirildi

• İşverenlerin üzerindeki işçi maliyetleri yükünün azaltılmasına yönelik olarak;  18 yaşından büyük kadınları ve 18-29 yaş arası erkekleri istihdam edenlerin sigorta primlerinin işveren hissesinin belli bir kısmı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. Bu uygulama ile 30 yaş ve üzeri çalışanlar iş bulmakta zorlanacak.
• Yasa ile 31 Aralık 2015 tarihine kadar ilk defa işe alınacak her bir sigortalı için özel sektör işverenine sigorta primi desteği getirildi. Buna göre, 31 Aralık 2015 tarihine kadar işe alınan sigortalının sigorta primlerinin işverene ait tutarı işe alındıktan sonra belirli sürelerle İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak.

Memura Sürgün Yolu Açıldı

• Memurlar, onaylarının dışında başka yerlerde 6 aylığına görevlendirilebilecek.  Bu düzenleme ile önümüzdeki dönemde memur sürgünleri daha  yoğun yaşanacak. Memurlar, geçici görevlendirme yapmak isteyen kurumun talebi ve çalıştıkları kurumun izni ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici süreli olarak görevlendirilebilecek. Geçici süreli görevlendirme süresi, 1 yılda 6 ayı geçemeyecek.
• Kurumlarında atanmayan memurlar ise Devlet Personel Başkanlığı’nca belirlenen başka bir kurumdaki boş kadroya atanabilecek.
• Kademe ilerlemesinde memurun “olumlu sicil” alması koşulu aranmayacak. 6 yılda bir verilen kademe ilerlemesinin koşulları da değiştirilerek “olumlu sicil” yerine “disiplin cezası almamak” koşulu getirildi.
• Disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirleri; kurumlarınca tayin ve tespit edilen amirler olarak düzenlendi. İllerde vali ve ilçelerde kaymakamların üst disiplin amiri yapılması vali ve kaymakamların emriyle soruşturma açılması ve bunun sonucunda sürgün cezalarının çıkmasının önünü açıldı.

4-C Statüsünün Yaygınlaştırılmasının Önü Açıldı

• Kamuda iş güvencesi ve özlük haklarının önemli bir bölümünün ortadan kaldırılmasının ve 4-C statüsünün yaygınlaştırılmasının önü açıldı.

Özel Sektör Destekli Kadrolaşmanın Yolu Açıldı

• Hükümetin kendi kadrolarını oluşturmada elini rahatlatan düzenlemeye göre, Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar, müsteşar yardımcıları ile üst konumdaki genel müdür ve başkan kadrolarına, “dışarıdan” atama yapılabilecek.   
• Bazı üst düzey kamu görevlerine yapılacak atamalarda, özel sektörde geçen hizmet süresi de dikkate alınacak. Buna göre, Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atamalarda, özel kurumlarda ve serbest olarak çalışılan süre de dikkate alınacak. Diğer kadrolara atamalarda ise bu sürenin dörtte üçü kabul edilecek. Ancak, bu süre 6 yılı geçemeyecek.

52 bin İşçi Sürgün Edilecek Sendika ve Sözleşme Hakları Ellerinden Alınacak

• İl özel idarelerindeki kadrolu işçileri Karayolları Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilatlarına, belediyelerin kadrolu işçileri de Milli Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilatına gönderilecek. Böylece 52 bin işçi sürgün edilecek, sendika ve sözleşme hakları ellerinden alınacak.

Kısmi Süreyle Çalışanlara Genel Sağlık Sigortası Primlerini

Tamamlama Yükümlülüğü Getirildi

• Stajyer avukatların sigorta primlerini Türkiye Barolar Birliği ödeyecek. Yabancı öğrenciler ise öğrenim gördükleri süre boyunca ayda 91 lira katkı payı ödeyerek, genel sağlık sigortasından yararlanacak. Vakıfların getirdiği öğrencilerin sağlık sigortası masrafları ise üniversitelere Maliye Bakanlığınca aktarılan kaynaktan karşılanacak.
• 1 Ocak 2012’den itibaren kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılara, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü getirildi.
• Yeşil kart sahibinin, sigortalı olarak işe başlaması ve genel sağlık hizmetleri sigortasından yararlanması halinde kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yeşil kartları askıya alınacak. Bu kişinin genel sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erdiğinde, kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yeşil kart sahipliği devam edecek.
• Yasa 12 Eylül mağdurlarının, gözaltında veya cezaevinde geçen süreleri için borçlanabilmesine imkan sağlandı. Buna göre, sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980'den sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına ya da beraatına karar verilenler, gözaltında ve tutuklulukta geçen süreleri için borçlanabilecek. Tutuklu ve gözaltındaki süreler, emekli ikramiyesi hesabında dikkate alınmayacak.

Silikozis Hastalarına Malulen Emeklilik Hakkı Verildi

• Silikozis hastalarına malulen emekli olma hakkı tanındı. Buna göre, sigortalı olmayan ve silikozis hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 15 kaybedenlere, Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanacak. Bu kişilerin, yasanın yayımlanmasından itibaren 3 ay içinde başvurmaları gerekmektedir. Kişinin meslekte kazanma gücünü kaybettiğine, SGK Sağlık Kurulunca, meslek hastalıkları tespit hükümleri çerçevesinde karar verilecek. Aylık almakta iken ölen silikozis hastasının eşine ve çocuklarına da aylık bağlanabilecek.

Sözleşmelilere Grevsiz Sendika Hakkı Verildi

• Sözleşmeli personel, Anayasa’da ve özel kanunlarda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilecek ve bunlara üye olabilecek. Sözleşmeli personelin grev kararı vermesi, bu yolda propaganda yapması, herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılması, grevi desteklemesi ya da teşvik etmesi yasak olacak.

Sendikaların Yetki Tespitinde, 30 Haziran 2011 Tarihli İstatistikler Dikkate Alınacak

• Sendikaların yetki tespitinde, 30 Haziran 2011 tarihinden sonra yayımlanacak istatistikler dikkate alınacak. Bu tarihten sonraki ilk istatistik yayımlanıncaya kadar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yayımlanmış en son istatistikler geçerli sayılacak.