Hükümet Programı Kıdem Tazminatı ve Esneklik /Aziz Çelik

Hükümet programı, kıdem tazminatı ve esneklik

61.hükümet programında çalışma hayatı açısından iki önemli kritik hedef bulunuyor: esnekleşme ve kıdem tazminatının fona devredilmesi. İşçilerin haklarını budayacak bu düzenlemeler işçilerin yararına ve yeni iş alanları sunan politikalar olarak pazarlanacak

61. hükümet programında çalışma hayatı açısından kritik bazı hedefler yer alıyor. Bunlardan biri kıdem tazminatı fonunun kurulması diğeri ise işgücü piyasalarının esnekleştirilmesi. Özellikle kıdem tazminatı fonunun hükümet programına girmiş olması son derece kritik. Uzun zamandır gündemde olmasına karşın kıdem tazminatı fonu ilk kez hükümet programına girmiş oldu. Fon kurulması 59 ve 60. hükümetlerin programında yer almamıştı.

Kıdem tazminatı fonuna ilişkin hükümet programında şu ifadeler yer alıyor: “İşçilerimizin büyük çoğunluğunun alamadığı, işletmelerimizin üzerinde ödeme baskısı oluşturan, çalışma hayatının en önemli sorun alanlarının başında gelen kıdem tazminatı sorununu kazanılmış hakları koruyan ve bütün işçilerin kıdem tazminatlarını garanti altına alan bir fon teşkil etmek suretiyle, sosyal taraflarla istişare içinde çözeceğiz.”

Bu gerekçelendirme ilginç. Kıdem tazminatı fonu işçilerin kıdem tazminatı almalarını sağlayacak bir düzenleme olarak sunulmakta. Yıllardır işletmelerin üzerinde yük olduğu ve işgücü piyasası esnekliğini yok ettiği ve katılığa yol açtığı gerekçeleriyle gündeme getirilen fon bu kez işçilerin yararına gibi sunulmakta. 1930’lardan bu yana var olan bir işçi hakkını budayacak olan fon kıdem tazminatını koruyucu bir mekanizma olarak anlatılmakta.

Kıdem tazminatı fonu (Hak-İş dışında) sendikaların şiddetle karşı çıktığı bir mekanizma. Kıdem tazminatı fonu işverenin kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünün (işverenlerin prim ödeyecekleri) bir fona devredilmesi anlamına geliyor. Böylece işverenler işten çıkarma/ayrılma sırasında hak kazanan işçiye kıdem tazminatı ödemeyecekler. Bu ödeme bir fon tarafından yapılacak. Böylece işveren açısından işten çıkarmanın maliyeti azalmış olacak. Fon işçinin iş güvencesini azaltacak, esnekliği artıracak bir uygulama olacak. Öte yandan işverenlerin söz konusu fona ödeme yapmamaları veya eksik ödeme yapmaları durumunda (tıpkı sosyal güvenlik primlerinde olduğu gibi) fon açık verebilecek ve bu açık kamunun üzerine yıkılabilecek. Kısaca fon uygulaması kıdem tazminatı hakkının budanması olacaktır.

Hükümet programındaki ikinci kritik konu esnekliktir. Seçim öncesi hazırlıkları yapılan ve “ulusal istihdam stratejisi” adıyla bilinen çalışmanın önümüzdeki günlerde meclis gündemine geleceği anlaşılıyor. Hükümet programında açık bir hedef olarak “işgücü piyasasının esnekleştirilmesi” ve “işgücü piyasasının katılıklarının” giderilmesi hedeflerine yer verilmiş ve bu birkaç kez tekrarlamıştır.

Tıpkı kıdem tazminatı fonu gibi esneklik de çalışanların için pek faydalı ve insani bir uygulama olarak sunulmaktadır. Hükümet programında esneklikle ilgili şu ifadeler yer alıyor: “İstihdamın artırılması ve kayıt dışılığın azaltılması amacıyla güvenceli esneklik anlayışı ve “işi değil insanı koruma” ilkesi çerçevesinde işgücü piyasamızın katılıklarının gidererek başta genç, kadın ve vasıfsız işgücümüz olmak üzere işsizlerimize nitelik kazandırarak işe girişi kolaylaştıracağız.”

Hükümet programı, esnekliği ve işgücü piyasasının “katılıklarının” giderilmesini (diğer bir ifadeyle güvencesizlik) işsizliğin azaltılmasının çözümü olarak sunmakta. Hükümet programında esneklik ve katılığın giderilmesi konusunda ayrıntı yer almıyor ama seçim öncesi yapılmış olan hazırlıklardan gündeme gelebilecek konuları biliyoruz: Bölgesel asgari ücret, kiralık işçilik, alt işveren uygulamasının yaygınlaştırılması, kıdem tazminatı fonu belli başlıları.

İnanılır gibi değil ama önümüzdeki günlerde işçilerin kazanılmış haklarını budayacak olan esneklikle ilgili düzenlemeler, işçilerin yararına ve yeni iş alanları yaratan politikalar olarak pazarlanacak. Yıllardır sermaye tarafından talep edilen düzenlemeler “işçilerin için” yapılmış gibi yapılacak. Dahası bazı sendikacıların hükümetle yan yana bunları savunduklarını göreceğiz. Şaşırmak yok! Kaynak: Aziz Çelik/BirGün