Petrol İş/Evlenme Ödeneği

Evlenme ödeneğine devam...

Sosyal Güvenlik Kurumundan yetim aylığı alan kız çocuklarının evlenmeleri halinde, kesilen aylıklarının iki yıllık peşin tutarının bir defaya mahsus olmak üzere “evlenme ödeneği” olarak verilmesi uygulaması, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası’nda da devam ediyor.

Evlenme ödeneği almak için kız çocuğunun yetim aylığı alıyor olması ve söz konusu aylığının evlenme nedeniyle kesilmesi gerekmektedir. Yani her evlenen kız çocuğuna evlenme ödeneği verilmemektedir.

Yetim aylığı alan erkek çocuklarının, evlenmeleri aylıklarının kesilmesine neden olduğu halde, erkek çocuklara evlenme ödeneği verilmemektedir.

5510 sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce evlenme ödeneği verilmesi uygulaması, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı açısından farklılıklar arz etmekte idi. Bunlara kısaca baktığımızda;

Devlet Memurları Yönünden

Emekli Sandığı’ndan dul veya yetim aylığı alan eş, kız çocuk ve anaya, evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olarak almakta olduğu aylığın 12 aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak verilmekteydi.

SSK Sigortalıları Yönünden

506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası kapsamında ana veya babalarından dolayı yetim aylığı almakta olan kız çocuklarının evlenmeleri halinde aylıkları durdurulmakta ve bir defaya mahsus olarak almakta oldukları aylıklarının 2 yıllık tutarı, evlenme yardımı olarak ödenmekteydi. 2 yıllık sürenin sonunda eğer evlilik devam ediyorsa aylıkları kesilmekteydi.

Bağ-Kur Sigortalıları Yönünden

1479 sayılı Bağ-Kur Yasasında ise, evlenme yardımı veya evlenme ikramiyesi ödenmesi yönünde herhangi bir düzenleme bulunmamakta idi.

5510 Sayılı Yasanın Uygulaması

01 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa’daki düzenleme, 506 sayılı Yasadaki düzenleme ile aynı olup evlenmeleri nedeniyle aylıkları kesilen kız çocuklarına yine bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları aylıklarının 2 yıllık tutarı evlenme ödeneği peşin olarak verilmektedir.

2 yıllık süre içerisinde evlenme herhangi bir sebeple son bulsa dahi durdurulan aylık 2 yıllık sürenin sonuna kadar yeniden bağlanmayacağı gibi, bu süre içerisinde diğer hak sahiplerinin hisselerinde de artış olmayacaktır. Ancak, evliliğin devam etmesi veya yeniden aylık talebinde bulunulmaması kaydıyla 2 yıllık süre dolduktan sonra diğer hak sahiplerinin aylıklarında artış yapılacaktır.

Ancak, 5510 sayılı Yasa’da, sağlık yardımlarından yararlanma açısından farklılık bulunmaktadır. 506 sayılı Yasa’ya göre, evlenme ödeneği verilen iki yıllık süre içerisinde evlenme son bulursa, 2 yıl dolmadan yetim aylığı bağlanmadığı gibi, sağlık yardımlarından da yararlanma olanağı yoktu. Yeni düzenleme ile iki yıl içerisinde evlenme son bulsa bile, bu süre içerisinde, “aylık almakta olanlar” statüsünde genel sağlık sigortalısı sayıldığı için kız çocuk sağlık yardımlarından yararlanabilecektir.

Yasanın Geçiş Hükümleri

5510 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesinde, Kanun’un yürürlük tarihinden önce devlet memuru olanlar ile bunların dul ve yetimlerine aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, 01 Ekim 2008 tarihinden önce devlet memuru kapsamında olan veya bu tarihten önce bu kapsama girip ayrıldıktan sonra tekrar Kanun’un yürürlük tarihinden sonra bu kapsama giren sigortalıların eş, çocuk ve anaları hakkında, yukarıda açıklanan eski Yasa hükümleri uygulanacaktır. Yani eş, kız çocuk ve anaların, dul veya yetim aylığı alırken evlenmeleri halinde aldıkları aylıkların 12 katı tutarında evlenme ikramiyesi ödenmeye ve diğer hak sahiplerinin hisselerinin de artırılmasına devam edilecektir. Ancak 5510 sayılı Yasanın yürürlük tarihinden sonra ilk defa devlet memuru kapsamında sigortalı olanların eş ve çocukları hakkında 5510 sayılı Kanun’a göre işlem yapılacaktır. Yetim aylığının iki yıllık tutarı, sadece yetim aylığı alan kız çocuklara verilecektir. Zira dul eşe, 5510 sayılı Yasaya göre evlenme ödeneği verilmemektedir.

5510 sayılı Yasa’nın yürürlük tarihinden önce veya sonra sigortalı olan Bağ-Kur sigortalılarının, 01 Ekim 2008 tarihinden sonra evlenen yetim kız çocuklarına 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır.

SSK sigortalıları yönünden sağlık yardımlarından faydalanma dışında uygulamada bir değişiklik bulunmamaktadır.

Evlenme ödeneği aldıktan sonraki evliliklerde ikinci bir ödeme yapılmamaktadır. Ancak 5510 sayılı Yasa’da ödeneğin ilk evlilikte ödeneceğine dair bir hüküm bulunmadığı için ilk evlilikte ödemeyi almayan kız çocuk, tekrar yetim aylığı alması halinde, sonraki evlenmelerinden birinde de bu ödeneği alabilir.

Evlenme ödeneği için resmi evlilik bağı kurulduktan sonra bu ödeneği alacak kişinin, dilekçesine ekleyeceği evlenme cüzdanı fotokopisi ile bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na yazılı olarak başvurması gerekmektedir. Bu ödeme banka aracılığı ile yapılmaktadır.

Evlenme ödeneği, evlilik tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde talep edilmezse bu hak ortadan kalkmaktadır. Yani evlenme ödeneği hakkı 5 yıl içerisinde istenmezse zamanaşımına uğramaktadır. Esenlikler dileğiyle.

Hazırlayan: Av. Serap Özdemir

Petrol-İş Sendikası Hukuk Müşaviri